Μαθήματα

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΠΙΑ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΠΤΕΡΑΣ ΧΑΝΙΩΝ

 

 

Το διεπιστημονικό εκπαιδευτικό εργαστήριο «Διαχρονικά τοπία» αφορά θέματα τοπιακής κληρονομιάς και πολιτισμικού τοπίου ανάμεσα στην αρχιτεκτονική, την αρχιτεκτονική τοπίου, τον αστικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και την αρχαιολογία. Θα πραγματοποιηθεί ανάμεσα σε φοιτητές/φοιτήτριες και διδάσκοντες/διδάσκουσες της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου Κρήτης και της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Φερράρας Ιταλίας. Το εργαστήριο θα θίξει θέματα κατανόησης και ερμηνείας, προστασίας, ανάδειξης και σχεδιασμού της αρχαιολογικής τοποθεσίας της Αρχαίας Απτέρας Χανίων. Η αρχαία πόλη της Απτέρας βρίσκεται στην περιοχή του Ακρωτηρίου Κρήτης κοντά στο λιμάνι της Σούδας και ανθρωπογενής δράση έχει ήδη εμφανιστεί από την Μινωική εποχή εώς σήμερα.

Ο κύριος στόχος του διαπανεπιστημιακού φοιτητικού εργαστηρίου είναι η παραγωγή ιδεών και η ολιστική συνθετική διαχείριση του χώρου με σεβασμό ως  προς την αρχαιολογική λειτουργία του, την μεγάλη πολιτισμική και τοπιακή του αξία αλλά και την τουριστική και εκπαιδευτική του απήχηση. Η διερεύνηση θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, θα υποστηριχτεί από σειρά επιστημονικών διαλέξεων και συνθετική έρευνα ανάμεσα σε μικτές ομάδες από τις 2 συμμετέχουσες Σχολές.

 

3 – 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023

Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή και η εξοικείωση με τη μορφολογία της αίθουσας παραστατικών τεχνών, καθώς και την ακουστική συμπεριφορά του εσωτερικού κελύφους χωρίς ηλεκτρακουστική ενίσχυση. Μέσα από τη μελέτη ιστορικών παραδειγμάτων αλλά και πρόσφατων προσεγγίσεων, οι φοιτητές καλούνται να κατανοήσουν τις σχέσεις αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο τρίπτυχο χωρική οργάνωση - χρήση - ακουστική για μια σύγχρονη αίθουσα παραστάσεων. 

Αντικείμενο του μαθήματος είναι ο καθορισμός της χωρικής σχέσης ανάμεσα στη σκηνή και στην πλατεία, ο σχεδιασμός και η οπτική χάραξη των κερκίδων καθώς και ο σχεδιασμός του εσωτερικού ακουστικού κελύφους μιας μικρής αίθουσας παραστάσεων 250 - 300 ατόμων. Η κύρια ακουστική λειτουργία της αίθουσας είναι ο λόγος. Η αίθουσα θα είναι ικανή να φιλοξενήσει περιορισμένης κλίμακας θεατρικές παραστάσεις, διαλέξεις και με κατάλληλη διαμόρφωση κινηματογραφικές προβολές. Ο αρχιτεκτονικός προγραμματισμός περιλαμβάνει πλατεία με βαθμίδες και κλίμακες σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, προσκήνιο και σκηνή με παρασκήνια όπως επίσης και  θαλάμους τεχνικής υποστήριξης ήχου, φωτισμού και προβολής. Η βασική κλίμακα σχεδιασμού γενικής κάτοψης και τομής είναι η 1:100 ενώ τα σχέδια συνοδεύονται από πίνακες υπολογισμού του χρόνου αντήχησης και λεπτομέρειες σε χαρακτηριστικά σημεία.

Περιβάλλον και ενέργεια. Βασικές αρχές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συστήματα αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας. Βιομάζα. Αιολική ενέργεια. Υδροηλεκτρικά συστήματα με έμφαση στα μικρά. Γεωθερμία. Κυματική ενέργεια. Βασικές αρχές εξοικονόμησης ενέργειας. Αειφόρα ενεργειακά συστήματα. Πρότυπες ενεργειακές εφαρμογές (αφαλάτωση, αυτόνομα ενεργειακά συστήματα, ηλιακή ψύξη). Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις ανανεώσιμες και τις συμβατικές πηγές ενέργειας. Αξιολόγηση των ενεργειακών συστημάτων.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ

 

Διδάσκων

Χρήστος Τέσσας, Δρ ΑΠΘ, Αρχιτέκτων Μηχανικός ENSA Paris Malaquais

 

Α. Σκοπός του μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες να κατανοήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό τη βαρύνουσα σημασία του ελέγχου της μικρής κλίμακας στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό αλλά και γενικότερα τους τρόπους που αυτή επηρεάζει την ποιότητα της ζωής μας, ώστε να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις αυτές στην αρχιτεκτονική σύνθεση.

Το κάθε μάθημα έχει διάρκεια πέντε (5) ωρών (διάλεξη και εργαστήριο) και γίνεται μια φορά την εβδομάδα με τα σχετικά διαλείμματα που αντιστοιχούν σε αυτή τη χρονική διάρκεια.

 

Β. Μεθοδολογία

Οι διαλέξεις που προτείνονται δεν βασίζονται σε μια γραμμική χρονολογική ταξινόμηση της «ιστορίας του design», αλλά αντίθετα διακρίνονται για τη θεματική τους ποικιλία. Στόχος είναι να δοθούν πολλά και διαφορετικά εναύσματα στους φοιτητές προκειμένου να τους καταστήσουν ικανούς να διερευνήσουν και μόνοι τους τα ζητήματα που τους ενδιαφέρουν περισσότερο.

Στις διαλέξεις, στις εργασίες ανάλυσης έργων και στις συζητήσεις με τους φοιτητές θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στους τρόπους κατασκευής των χώρων και των αντικειμένων που πρόκειται να αναφερθούν. Επιπρόσθετα, έμφαση θα δοθεί σε τεχνικές γνώσεις και πληροφορίες (υλικά, μέθοδος κατασκευής, ενώσεις, αρθρώσεις, κλπ.). ώστε οι φοιτητές να κατανοήσουν καλύτερα την κατασκευαστική διαδικασία της ‘μικρής κλίμακας.’

 

Γ. Εξέταση

Η εξέταση επικεντρώνεται στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό έργου μικρής κλίμακας, των σχετικών του λεπτομερειών και ενός συνοδευτικού κειμένου. Μέσω της εργασίας αυτής επιδιώκεται οι φοιτητές να αναπτύξουν περαιτέρω τις σχεδιαστικές τους ικανότητές αλλά παράλληλα τούτο να συνδυαστεί με βιβλιογραφική έρευνα, κατανόηση κατασκευαστικών τεχνικών, σύνταξη κειμένων που αφορούν στο σχεδιασμό και τέλος, μια προφορική παρουσίαση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για όλα τα παραπάνω δίνονται οι σχετικές οδηγίες και συμβουλές.

 

Βιβλιογραφία

H βιβλιογραφία  είναι αναρτημένη στην παρούσα ιστοσελίδα (βλ. Σύνδεσμοι στο κεντρικό μενού) και έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις υπάρχουσες δυνατότητες της βιβλιοθήκης της σχολής. Ωστόσο, έπειτα από αίτημα των φοιτητριών / φοιτητών, δίνεται και πρόσθετη βιβλιογραφία με κείμενα που δεν υπάρχουν στη βιβλιοθήκη. Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και τα προτεινόμενα συγγράμματα του μαθήματος, που μπορούν να αποκτηθούν μέσω της πλατφόρμας 'Εύδοξος.'

 

Επικοινωνία

ctessas@tuc.gr

 

Ιστότοπος

www.christessas.com

 

 

 

Το μάθημα δεν διαθέτει περιγραφή

Θεωρητική προσέγγιση των όρων φύση – τόπος - τοπίο και η σύνδεσή τους με τα ζητήματα του αρχιτεκτονικού, του αστικού και του πολεοδομικού σχεδιασμού

H θεματική του μαθήματος  αφορά στη συνέχεια της πόλης στον χρόνο και στην διερεύνηση των σταθερών  αξιών που την χαρακτηρίζουν. Μελετώνται οι αστικοί συντελεστές, οι περιοχές κατοικίας, οι περιοχές εργασίας και οι ανοιχτοί δημόσιοι χώροι της συλλογικότητας.

Στο εργαστήριο του Σχεδιασμού γίνεται επεξεργασία σύνθετου θέματος με περιοχή μελέτης η οποία μπορεί να εντάσσεται σε ιστορικό κέντρο, ή να αποτελεί κενό χώρο του (ασυνέχεια ιστού). Το νέο ως κτήριο και ως ευρύτερη διαμόρφωση, καλείται να ανταπεξέλθει στην διττή του σκόπευση: την ανταπόκριση σε ένα κτηριολογικό πρόγραμμα και στην σύνδεση/ ένταξή του στο άμεσο περιβάλλον του, ως σήμανση του παλίμψηστου της αστικής στρωματογραφίας και ως σύγχρονη προοπτική. Σημασία θα αποδίδεται στον σχεδιασμό της συνέχειας με τον δημόσιο χώρο, τον εξοπλισμό και τα υλικά του.

• Έννοια, αντικείμενο, σκοπός, πηγές και χαρακτηριστικά γνωρίσματα του χωροταξικού και πολεοδομικού δικαίου
• Η ιστορική διαμόρφωση του δικαίου και των θεσμών χωροταξίας και πολεοδομίας στην Ελλάδα
• Το συνταγματικό πλαίσιο του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού
• Οι φορείς άσκησης χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού: συνταγματικό πλαίσιο κατανομής αρμοδιοτήτων, ρόλος και αρμοδιότητες κρατικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης
• Το νομικό πλαίσιο του χωροταξικού και πολεοδομιού σχεδιασμού: είδη, περιεχόμενο και νομικές συνέπειες χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων
• Ειδικές κατηγορίες χωρικών σχεδίων. Ειδικά καθεστώτα πολεοδόμησης
• Τα μέσα εφαρμογής του πολεοδομικού σχεδιασμού (ρυμοτομική απαλλοτρίωση, τακτοποίηση, προσκύρωση, εισφορά σε γη και χρήμα, μεταφορά συντελεστή δόμησης)
• Χρήσεις γης: κατηγορίες και περιεχόμενο
• Κανόνες δόμησης (εντός σχεδίου δόμηση, εκτός σχεδίου δόμηση, δόμηση σε οικισμούς που στερούνται σχεδίου)
• Οικοδομική άδεια – Έλεγχος εφαρμογής οικοδομικών αδειών – Αυθαίρετη δόμηση

 

Στόχος του μαθήματος η κατανόηση της βιώσιμης – αειφόρου κατασκευής και του ρόλου των υλικών σε αυτή. Ολιστική προσέγγιση με στόχο την δημιουργία βιώσιμου δομημένου περιβάλλοντος, βιώσιμων έργων υποδομής, δικτύων μεταφοράς, πόρων και αγαθών.

 

Το μάθημα εστιάζει στην ανάγκη αναγνώρισης αλλά και σχεδιασμού και αντίληψης της υπαίθρου ως τοπίο σε όλες τις κλίμακες της ανθρώπινης παρέμβασης : από έναν αρχιτέκτονα που καλείται να κτίσει σε αυτό, μέχρι τις επιτροπές που εισηγούνται τη χάραξη πολιτικών. Επίσης, εστιάζει στην ανάγκη σχεδιασμού της οποιασδήποτε κλίμακας παρεμβάσεων στο τοπίο με τρόπους που να εξασφαλίζουν την αειφόρα διαχείριση και ύπαρξή του.

Πεδίο του μαθήματος αποτελεί η ύπαιθρος ιδωμένη υπό το πρίσμα φυσικών και ανθρωπογενών διεργασιών που τη συν διαμορφώνουν: Υδροβιότοποι, ρέματα παράκτιες ζώνες, αλλά και αγροτικά, προστατευόμενα, αρχαιολογικά, και εν γένει πολιτιστικά τοπία αναλύονται και διερευνώνται συνθετικά. Μέσα από διαλέξεις και παραδείγματα οι φοιτητές μαθαίνουν να αναγνωρίζουν ως αλληλοσυχετιζόμενα συστήματα τα ανθρωπογενή και φυσικά χαρακτηριστικά των τοπίων της υπαίθρου, και να χρησιμοποιούν τις αναλυτικές προσεγγίσεις αυτές με συνθετικό τρόπο.

Το μάθημα περιλαμβάνει θεωρητικές διαλέξεις πάνω στα ζητήματα της οικολογικής – αειφόρας διαχείρισης, αποκατάστασης και σχεδιασμού του τοπίου, καθώς και σχεδιαστική άσκηση στην ύπαιθρο. Μέσα από διαλέξεις, ασκήσεις, και κριτικές, οι φοιτητές θα αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να σχεδιάζουν λειτουργικούς, αισθητικά ευχάριστους, και βιώσιμους εξωτερικούς χώρους.

Το εργαστήριο   περιλαμβάνει εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων και δεξιοτήτων σε μια υπαίθρια τοποθεσία εντός του Ν. Χανίων. Η σχεδίαση της πρότασης θα γίνει με τα λογισμικά της Autodesk (AutoCad & Revit).

Το μάθημα δεν διαθέτει περιγραφή

Ειδικά θέματα Ιστορίας της Τέχνης

Αισθητική και Τέχνη. Όψεις και μεταμορφώσεις της Αισθητικής

Σκοπός του μαθήματος είναι η εξέταση όψεων του διαλόγου των πεδίων Αισθητικής και Τέχνης. Επιδιώκεται η εμβάθυνση σε ζητήματα φιλοσοφικής αισθητικής που διαφωτίζονται μέσα από παραδείγματα από ένα ευρύ φάσμα της Ιστορίας της Τέχνης. Διερευνώνται οργανωμένα σε μεγάλες ομάδες/θεωρητικούς άξονες, θέματα κεντρικής σημασίας για την αισθητική, υπό την οπτική της σχέσης της με την τέχνη και την αισθητική εμπειρία. Η εξέλιξη της αισθητικής ως μια πορεία διαδοχικών μεταμορφώσεων και συνεχούς αναμέτρησης με θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη φύση της τέχνης, τον προσδιορισμό του αντικειμένου και της λειτουργίας της.

Στο πρώτο μέρος/άξονα του μαθήματος εξετάζεται το “αναπαραστασιακό μοντέλο”, η "τέχνης ως μίμηση" και έλεγχος της βασιμότητας της αντίληψης αυτής, μέσα από παραδείγματα από την ιστορία της τέχνης. Ζητήματα αναπαράστασης στη δυτικότροπη και στη βυζαντινή τέχνη. Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται το “εκφραστικοκεντρικό μοντέλο”, η "συγκινησιοκρατική" αισθητική και η αισθητική θεωρία του Β. Croce. Διερευνάται η "υποκειμενικοποίηση" της αισθητικής σκέψης όπως εξελίσσεται και απαντάται σε ποικίλες εκδοχές, από τα μέσα του 19ου αιώνα και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Στο τρίτο μέρος εξετάζεται το δίπολο Μοντερνισμός- Μεταμοντερνισμός με έμφαση σε ζητήματα αισθητικής. H θεωρία του Adorno και οι θέσεις υπέρ των "-ισμών". Οι αρχές της αισθητικής του Υπερρεαλισμού και η καταγραφή του "εσωτερικού μοντέλου" (βλ. Breton, Σουρεαλισμός και ζωγραφική). Η αισθητική του Μινιμαλισμού στις πλαστικές τέχνες και στη φωτογραφία. Μεταμοντερνισμός και σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές. Η πολιτισμική στροφή της σύγχρονης αισθητικής θεωρίας και το ζήτημα της ρευστότητας των αισθητικών κριτηρίων. Η υπέρβαση του Αισθητικού.  Η τέχνη ως κοινωνικός θεσμός και “ο κόσμος της τέχνης” στη θεσμική θεωρία του G. Dickie. Αισθητικές θεωρίες: M. Weitz, R. Jauss, A. Danto, N. Goodman, J. Habermas.

Το μάθημα αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη επαφή των φοιτητών με τη φυσική δόμηση. Έχει στόχο την εξοικείωση των φοιτητών με τη φυσική δόμηση και τις δυνατότητες που μπορεί αυτή να παρέχει στη σύγχρονη κατασκευή. Στόχος είναι το πέρασμα από τη θεωρητική γνώση στην πρακτική εφαρμογή. Οι φοιτητές ερευνούν υπάρχοντες τρόπους δόμησης με βασικό υλικό το χώμα και τις μορφολογικές και αρχιτεκτονικές εκφάνσεις του κάθε συστήματος σε διαφορετικά γεωγραφικά και πολιτιστικά τοπία. Καθορίζονται οι βασικές παράμετροι σχεδιασμού και εφαρμογής διαφορετικών συστημάτων δόμησης από ωμή γη. Η θεωρητική έρευνα έχει στόχο την δημιουργία κατασκευών σε κλίμακα ένα προς ένα έτσι ώστε οι φοιτητές να έρθουν σε επαφή με την κατασκευή και να αποκτήσουν μια διαισθητική σχέση με το χώμα, στοιχείο απαραίτητο για την κατανόηση της δόμησης με πηλό.

Χειμερινό Εξάμηνο 2021-2022 | Τετάρτη 15:00 στην αίθουσα υπολογιστών ΑΒ στο Μηχανογραφικό

Ως πεδίο μελέτης επιλέγεται το κέντρο της Αθήνας. Στα πλαίσια της εργασίας του μαθήματος γίνεται ανάλυση  της δομής της πόλης μέσα από GIS δεδομένα (δομημένο περιβάλλον, χρήσεις γης, δημόσιοι/πράσινοι χώροι, δίκτυα κυκλοφορίας), όπως και χαρτογράφηση κοινωνικοοικονομικών στοιχείων για τον πληθυσμό. Σε δεύτερο επίπεδο κάθε ομάδα εμβαθύνει στην ανάλυση μίας αστικής γειτονιάς με στόχο να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα προβλήματά της. Ζητούμενο αποτελεί η αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων και τεχνολογιών που παρέχουν τα GIS, για την αξιολόγηση των επίκαιρων προβλημάτων του αστικού χώρου, με τρόπο που να λειτουργεί υποστηρικτικά στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό.

Γενική Περιγραφή: Το μάθημα έχει ως αντικείμενο τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS) και την εφαρμογή τους στην ανάλυση του χώρου και ειδικότερα στο Πολεοδομικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό. Το μάθημα περιλαμβάνει πρακτική εφαρμογή με στόχο την εξοικείωση των φοιτητών με το αντικείμενο του μαθήματος μέσω ασκήσεων σε περιβάλλον Η/Υ. Βασικοί θεματικοί άξονες:

• Ψηφιακοί χάρτες
• Διαχείριση χωρικών δεδομένων.
• Μέθοδοι και τεχνικές χωρικής ανάλυσης με εφαρμογή σε αστικό περιβάλλον.
• Ο ρόλος των GIS στον Πολεοδομικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό.
• Τα GIS ως εργαλεία υποστήριξης του σχεδιασμού του χώρου.

H άσκηση εξαμήνου περιλαμβάνει την ανάλυση αστικής περιοχής σε περιβάλλον GIS. Στόχο της άσκησης αποτελεί η εκμάθηση όλης της διαδικασίας ανάλυσης μίας αστικής περιοχής από το στάδιο της εύρεσης/συλλογής και οργάνωσης των δεδομένων έως την κατασκευή θεματικών χαρτών και την εφαρμογή απλών αλλά και πιο σύνθετων εργαλείων/μεθόδων χωρικής ανάλυσης.

Το μάθημα διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες:

Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται το γενικότερο θεωρητικό πλαίσιο πάνω στα ΣΓΠ, με παρουσίαση βασικών εννοιών και ορισμών, και τη σχέση τους με τον Πολεοδομικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό όπως και την Προστασία του Περιβάλλοντος και τον Αειφορικό Σχεδιασμό. Μέσα από την παρουσίαση και την κριτική ανάλυση παραδειγμάτων επιδιώκεται η εξοικείωση των φοιτητών με το περιεχόμενο και το στόχο των ΣΓΠ, ενώ με άξονα συγκεκριμένα παραδείγματα και εφαρμογές σχολιάζονται τα δεδομένα και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται.

Στην δεύτερη ενότητα γίνεται η βασική παρουσίαση μεθόδων και τεχνικών για την αξιοποίηση των ΣΓΠ ως εργαλείων συλλογής, διαχείρισης και απεικόνισης χωρικών δεδομένων. Οι ομάδες φοιτητών επιλέγουν μία περιοχή μελέτης και με βάση συγκεκριμένα βήματα αρχίζει η εκπόνηση της εργασίας, που περιλαμβάνει την ανάλυση και χαρτογράφηση δεδομένων ως προς χρήσεις γης, συγκοινωνιακές υποδομές, πράσινους χώρους κ.α.

Στην τρίτη ενότητα γίνεται μία ανασκόπηση του μαθήματος με ολοκλήρωση και παρουσίαση των εργασιών, συζήτηση πάνω σε θέματα εφαρμογής των ΣΓΠ στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό και στην τοπική αυτοδιοίκηση με αναφορά στα θέματα Web GIS κ.α.

Σκοπός του μαθήματος είναι να αναδείξει την επίδραση της Γεωμετρίας στην Αρχιτεκτονική και την Τέχνη από παρελθούσες εποχές μέχρι σήμερα και να  εξηγήσει πως η Γεωμετρία οδήγησε στο σχεδιασμό και την δημιουργία σύνθετων κατασκευών με ιδιαίτερες μορφές.
Στο μάθημα καλύπτονται τα αντικείμενα: Η χρυσή τομή. Το τρίγωνο στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική. Το τετράγωνο, η χρήση του στην ζωγραφική και στις αρχιτεκτονικές κατασκευές. Τα πολύγωνα και οι χρήσεις τους. Πλακοστρώσεις. Ο κύκλος στην τέχνη και την αρχιτεκτονική. Κυκλικές κατασκευές, αψίδες και θόλοι. Η έλλειψη, το σχήμα οβάλ, η σπείρα και οι εφαρμογές τους. Τα πολύεδρα και οι εφαρμογές τους. Τα Πλατωνικά και τα Αρχιμήδεια στερεά.

 

εαρινό εξάμηνο 2022

κάθε Παρασκευή στις 14:00, πρώτο μάθημα Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2022

 

Περιεχόμενο

Το μάθημα επιχειρεί μια εισαγωγή σε ανθρωπογεωγραφικές προσεγγίσεις για το χώρο, σε έννοιες και μεθόδους διαφορετικών πεδίων της κοινωνικής, πολιτισμικής, οικονομικής, πολιτικής, οικολογικής γεωγραφίας, αλλά και στην εξέλιξή τους μέσα στο χρόνο. Με αναφορά σε φεμινιστικές και μετα-αποικιακές προσεγγίσεις, ιδιαίτερη έμφαση αποδίδεται σε ζητήματα φύλου και στη συγκρότηση κοινωνικών και έμφυλων ταυτοτήτων. Μέσα από μια διαθεματική οπτική (intersectionality), εξετάζονται οι διασταυρώσεις πολλαπλών αξόνων συγκρότησης της ταυτότητας, όπως το φύλο, η σεξουαλικότητα, η εθνότητα, η κοινωνική διαίρεση, η σωματική ικανότητα ή αναπηρία, η ηλικία κ.ο.κ. Εισάγονται έμφυλες και ενσώματες οπτικές στο χώρο που εμπλουτίζουν την κατανόηση της κοινωνικής κατασκευής του τόπου, της καθημερινότητας, της μετανάστευσης, της οικειοποίησης και νοηματοδότησης του δημόσιου και αστικού χώρου από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες.  

Οι διδακτικές ενότητες στοχεύουν να εξοικειώσουν τις/τους φοιτήτριες/τές με τους προβληματισμούς για το «πώς κατανέμονται χωρικά οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες (κυρίαρχες, έμφυλες, ευάλωτες, μειονοτικές);», ή και «πώς μπορεί να διαφοροποιείται η κατανόηση, οικειοποίηση, παρουσία και πρόσβαση στο χώρο ανάλογα με τη φυλή, την εθνότητα, την κοινωνική τάξη, το φύλο τη σεξουαλικότητα, την ηλικία, τη σωματική κατάσταση;». Η έμφαση που έχουν αποκτήσει εκ των πραγμάτων τα ζητήματα φύλου στην παρούσα συγκυρία στην Ελλάδα και τα περιστατικά έμφυλης βίας και κακοποίησης φέρνουν στο προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης κρίσιμα ζητήματα που μπορούν να πληροφορήσουν και τις σπουδές της αρχιτεκτονικής και του χώρου.

Η διαθεματική οπτική του φύλου μπορεί να διευρύνει την κατανόηση σύνθετων κοινωνικών δυναμικών, πρακτικών, ιεραρχιών και σχέσεων εξουσίας, καθώς και να εμπλουτίσει θεωρητικές και σχεδιαστικές προσεγγίσεις για την κατοικία, την εργασία, την αναψυχή και τον ελεύθερο χρόνο, τη γειτονιά, το δημόσιο χώρο, τις μεταφορές, και την αστική ανάπτυξη.

Το μάθημα οργανώνεται σε δύο ενότητες. Η πρώτη καταπιάνεται με βασικές έννοιες και θεωρητικά εργαλεία προσέγγισης της ανθρωπογεωγραφίας, των συναρτήσεων του χώρου με το φύλο και την κοινωνία, αναδεικνύοντας ζητήματα κοινωνικών και έμφυλων ταυτοτήτων, σεξουαλικότητας, μετανάστευσης, ευαλωτότητας και δημόσιου χώρου. Η δεύτερη ενότητα εστιάζει σε ζητήματα μεθοδολογίας που αφορούν την έρευνα, την παραγωγή γνώσης και το σχεδιασμό του χώρου από μια έμφυλη οπτική, αναζητώντας διασυνδέσεις με τις θεματικές της καθημερινότητας, της μετα-αποικιακότητας και σύγχρονων συζητήσεων για τα «κοινά».

Στην κατεύθυνση διαδραστικότητας και ενεργού συμμετοχής των φοιτητριών/ών (active-blended learning) προβλέπεται:

• Η από κοινού ανάγνωση σύντομων κειμένων, σε συνέχεια των διαλέξεων. Τα κείμενα αυτά – αποσπάσματα από την ακαδημαϊκή βιβλιογραφία, ή άρθρα από τον ημερήσιο και περιοδικό τύπο – αποτελούν αφορμές για συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων σε κάθε μάθημα.
• Ένα θεωρητικό σεμινάριο, μέσω του οποίου οι φοιτητές/τριες θα έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν σε ιδέες και θεωρίες γύρω από το φύλο και τη σεξουαλικότητα, και να παρουσιάσουν τα σχετικά κείμενα κατά την ημέρα του σεμιναρίου.
• Η εξοικείωση με εργαλεία και ποιοτικές μεθόδους της κοινωνικής έρευνας (qualitative approaches) που χρησιμοποιούνται κατεξοχήν σε έμφυλες προσεγγίσεις του χώρου όπως: η έρευνα πεδίου, η παρατήρηση, η συνέντευξη, το ερωτηματολόγιο, η προσωπική αφήγηση / βίωμα.

 

 

Διδακτικές ενότητες

Ενότητα Α: Θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία: κοινωνία, φύλο, και χώρος

1. Εισαγωγή στις θεματικές και την οπτική του μαθήματος. Έννοιες και εργαλεία. (25.02)
2. Ζητήματα ανθρωπογεωγραφίας Ι: η οπτική του φύλου. (04.03)
3. Η οπτική της καθημερινότητας και της καθημερινής ζωής. Έμφυλες και ενσώματες διαστάσεις στην πόλη. (11.03)
4. Σώμα, σεξουαλικότητα και χώρος: κουήρ προσεγγίσεις. (18.03)
5. Θεωρητικό σεμινάριο. (01.04)
6. "Τι φύλο είναι η πόλη;" Διάλεξη προσκεκλημένου ομιλητή Φοίβου Καλλίτση (School of Architecture, Portsmouth University)
7. Ενδιάμεση συζήτηση εργασιών. (15.04)

Ενότητα Β: Μεθοδολογικά εργαλεία: έρευνα, παραγωγή γνώσης και σχεδιασμός  

8. Μεθοδολογικό σεμινάριο: ζητήματα μεθόδου, έρευνας και παραγωγής γνώσης. Ποιοτικές και ποσοτικές μέθοδοι. (06.05)
9. Εργαστήριο έρευνας πεδίου: Το κέντρο των Χανίων ως πεδίο διερεύνησης (13.05)
10. Ζητήματα ανθρωπογεωγραφίας ΙΙ: από την ποσοτική στην κριτική γεωγραφία. (20.05)
11. Τα «κοινά» και το «κυνήγι των μαγισσών» στον 21^ο αιώνα. Μετα-αποικιακές προσεγγίσεις για το χώρο και το φύλο. (27.05)
12. Παρουσίαση εργασιών. (03.06)

Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των φοιτητών/τριών βασίζεται στην ενεργή συμμετοχή στις συζητήσεις, τα προβλεπόμενα εργαστήρια και το θεωρητικό σεμινάριο (40%) καθώς και στη σύνταξη επιστημονικής, ερευνητικής εργασίας (60%).

Εργασία

Οι εργασίες των φοιτητριών/τών εστιάζουν στους τρόπους που έμφυλες και ενσώματες οπτικές βοηθούν στην κατανόηση του αστικού χώρου αλλά και σε ενδεχόμενες παρεμβάσεις σε αυτόν.  Μέσα από την οπτική της διαθεματικότητας (intersectionality) και έχοντας τα Χανιά ως πεδίο διερεύνησης οι ομάδες θα επιλέξουν μία από τις ακόλουθες εναλλακτικές: Η πρώτη είναι η σύνταξη ενός σύντομου επιστημονικού δοκιμίου έκτασης 2.500 λέξεων που θα εντοπίζει και θα αναλύει στα Χανιά «χώρους θηλυκότητας» και «χώρους αρρενωπότητας» με βάση τις αρχές και τις έννοιες της ανθρωπογεωγραφίας και ακολουθώντας κυρίως ποιοτικές μεθοδολογίες διερεύνησης. Η δεύτερη εναλλακτική παρέχει τη δυνατότητα σχεδιαστικής διερεύνησης θεωρητικών ζητημάτων γύρω από το φύλο και το χώρο μέσω μεθόδων «έρευνας μέσω σχεδιασμού» (research by design).

 

 

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Αθανασίου, Α. (επιμ.) (2011), Βιοκοινωνικότητες: Θεωρήσεις στην Ανθρωπολογία της Υγείας. Αθήνα: νήσος.

Αθανασίου, Α. (2007), Ζωή στο Όριο: Δοκίμια για το Σώμα, το Φύλο και τη Βιοπολιτική. Αθήνα: Εκκρεμές.

Βαΐου, Ντ. (2021), Η Αθέατη Εργασία των Γυναικών στη Συγκρότηση της Πόλης. Όψεις της Αθήνας μετά τη μεταπολίτευση. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Βαΐου, Ντ. και Χατζημιχάλης, Κ. (1997), Με τη Ραπτομηχανή στην Κουζίνα και τους Πολωνούς στους Αγρούς. Πόλεις, Περιφέρειες και Άτυπη Εργασία. Αθήνα: Εξάντας.

Βαΐου, Ν. κ.α. (2007), Διαπλεκόμενες Καθημερινότητες και Χωροκοινωνικές Μεταβολές στην Πόλη: Μετανάστριες και Ντόπιες στις Γειτονιές της Αθήνας. Αθήνα: L-Press.

Βαΐου, Ντ. και Στρατηγάκη, Μ. (επιμ.) (2009), Το Φύλο της Μετανάστευσης. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Βασιλειάδου, Δ. και Γκότση, Γ. (επιμ.) (2020), Ιστορίες για τη Σεξουαλικότητα. Αθήνα: Θεμέλιο.

Bell, D. και Valentine, G. (επιμ.) (1995), Mapping Desire: Geographies of Sexualities. London: Routledge.

Butler, J. (2010 [1990]), Αναταραχή Φύλου: Ο Φεμινισμός και η Ανατροπή της Ταυτότητας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Butler, J. (2008[1993]), Σώματα με Σημασία. Οριοθετήσεις του «Φύλου» στο Λόγο. Αθήνα: Εκκρεμές.

Denzin, N.K. και Lincoln, Y.S. (2005), The Sage Handbook of Qualitative Research, 3^η έκδοση. Thousand Oaks: Sage.

Federici, S. (2019), Το κυνήγι των Μαγισσών Χθες και Σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις των ξένων.

Foucault, M. (2012), Η Γέννηση της Βιοπολιτικής. Αθήνα: Πλέθρον.

Foucault, M. (1985), Ιστορία της σεξουαλικότητας, τ.1, Η δίψα της γνώσης, Αθήνα: Ράππας. 

Hayden, D. (1982), The Grand Domestic Revolution: A History of Feminist Designs for American Homes, Neighborhoods and Cities. London: Colonial Cooperative Press,

hooks, b. (1991), “Choosing the Margin as a Space of Radical Openness”, στο Yearning: Race, Gender, and Cultural Politics. London: Turnaround, σσ.145-53.

Ιωσηφίδης, Θ., Χωρινόπουλος, Ι. και Τερκενλή Θ. (2007), Ανθρωπογεωγραφία. Αθήνα: Κριτική.

Καμπούρη, Ν., Μαρινούδη, Σ., Πετράκη, Γ. (2020), Φύλο, Κράτος Πρόνοιας και Ανθεκτικότητα στην Κρίση. Αθήνα: νήσος.

Knox, P. και Pinch, S. (2009), Κοινωνική Γεωγραφία των Πόλεων. Αθήνα: Σαββάλας.

Λαδά, Σ. (επιμ.) (2009), Μετα-τοπίσεις: Φύλο, Διαφορά και Αστικός Χώρος. Αθήνα: Futura.

Λεοντίδου, Λ. (2005), Αγεωγράφητος Χώρα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Λυκογιάννη, Ε. (2021), Έμφυλες Καθημερινότητες στις Γειτονιές της Αθήνας. Το Παράδειγμα της Γειτονιάς των Πετραλώνων. Αθήνα: νήσος.

Μαρνελάκης, Γ. (2014), Στενές Επαφές Φύλου, Σεξουαλικότητας και Χώρου. Αθήνα: Futura

Massey, D. (1994), Space, Place, Gender. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Παπανικολάου, Δ. (2018), Κάτι Τρέχει με την Οικογένεια: Έθνος, Πόθος και Συγγένεια στην Εποχή της Κρίσης. Αθήνα: Πατάκης.

Papanikolaou, D. (2014), “Mapping/Unmapping: the Making of Queer Athens”. Academia.edu.

Παπανικολάου, Δ. (2018), Κάτι Τρέχει με την Οικογένεια: Έθνος, Πόθος και Συγγένεια στην Εποχή της Κρίσης. Αθήνα: Πατάκης.

Πουρκός, Μ. και Δαφέρμος, Μ. (επιμ.) (2010), Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες. Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα. Αθήνα: Τόπος.

Καλλίτσης, Φ. και Τριάντης, Λ. (υπό έκδοση 2021) «Κουήρ χωρικότητες και μελέτη της πόλης. Όψεις της καθημερινότητας και της ερωτικής επιθυμίας στην Αθήνα», στο Καλαντίδης, Α., Μαντουβάλου, Μ., Μίχα, Ε. και Στρατηγάκη, Μ. (επιμ.) Έμφυλες Προσεγγίσεις του Χώρου. Αθήνα: νήσος.

Τριάντης, Λ. (2020), «Η αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ υποκειμένων ως συνιστώσα πολιτικών κοινωνικής πολυσυλλεκτικότητας για την πόλη», στο Αθανασίου, Α., Γκουγκούσης, Γ. και Παπανικολάου, Δ. (επιμ.) Κουήρ Πολιτική / Δημόσια Μνήμη. Αθήνα: ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπορυργκ, σελ. 161-174.

Triantis, L. (2020), Public Land Privatisation and Commodification as a field of changing social relations: The making of the Albanian Riviera, Land Use Policy, 99: 105065.

Young, R.J.C. (2007), Μεταποικιακή Θεωρία. Μια Ιστορική Εισαγωγή. Αθήνα: Πατάκης.

 Περιοδικό Γεωγραφίες

 

Το μάθημα εστιάζει σε ανθρωπογεωγραφικές προσεγγίσεις για τον χώρο με έμφαση σε ζητήματα φύλου και έμφυλης διαχείρισης του χώρου, αντλώντας και από τα συγγενή πεδία της κοινωνιολογίας του χώρου, των αστικών σπουδών και της μελέτης της πόλης (urban studies). Αναλύονται οι τρόποι με τους οποίους ο χώρος εμπλέκεται στην κατασκευή και τη διαμόρφωση έμφυλων και άλλων κοινωνικών ταυτοτήτων, οι μορφές χωρικής οικειοποίησης από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες καθώς και η χωρική κατανομή των κυρίαρχων και μειονοτικών ομάδων. Στο μάθημα θα εξεταστεί μια ποικιλία θεωρητικών προσεγγίσεων και ένα ευρύ φάσμα επίκαιρων θεμάτων που αναδύονται στον χώρο.
Το μάθημα θα οργανωθεί σε δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα «Ανθρωπογεωγραφία και φύλο: Θεωρητικές προσεγγίσεις» καταπιάνεται με τις βασικές έννοιες, προσεγγίσεις και θεωρίες της ανθρωπογεωγραφίας, δίνοντας έμφαση στις αλληλοτομίες του χώρου με το φύλο και την κοινωνία. Η δεύτερη ενότητα «Μεθοδολογίες μελέτης και παραγωγής γνώσης για τον χώρο και το φύλο» εστιάζει σε ζητήματα μεθοδολογίας που αφορούν την έρευνα, την παραγωγή γνώσης και το σχεδιασμό του χώρου από μια έμφυλη οπτική και περιλαμβάνει μεθοδολογικά εργαστήρια με σκοπό την εξοικείωση των φοιτητριών/τών με μεθόδους κοινωνικής έρευνας στην ανθρωπογεωγραφία.

Σκοπός του μαθήματος είναι η προσέγγιση, η κατανόηση και η κριτική ερμηνεία μιας ποικιλίας κοινωνικών και πολιτισμικών θεωρήσεων του χώρου, όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί και συζητηθεί στα πεδία της ανθρωπογεωγραφίας, της κοινωνιολογίας του χώρου, των αστικών σπουδών και της μελέτης της πόλης (urban studies). Στο μάθημα θα αναλυθεί ο χώρος και η πόλη μέσα από τις αμοιβαίες σχέσεις τους και τις διαντιδράσεις τους με την κοινωνία, με έμφαση σε ποικίλες και συχνά αλληλοτεμνόμενες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές διαστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, στο μάθημα θα συζητηθούν θέματα χωροκοινωνικού διαχωρισμού στον αστικό χώρο, ζητήματα ένταξης στην πόλη και οικειοποίησης του χώρου σε συνθήκες μετανάστευσης και της πιο σύγχρονης προσφυγικής εγκατάστασης ειδικά από το 2015 έως σήμερα, προβληματισμοί για το χωρικό ανήκειν ευρύτερα σε συνθήκες κινητικότητας, θέματα συνύπαρξης και συνάντησης με την ετερότητα και τη διαφορά, ζητήματα χωροκοινωνικών ανισοτήτων, προβληματισμοί γύρω από τα σύνορα και τα όρια στην πόλη και την καθημερινότητα, χωρικές διαδικασίες κατασκευής των «ξένων» στην πόλη, θέματα κατοικίας και στέγασης, ερωτήματα εξευγενισμού, τουριστικοποίησης και νέων προτύπων παραγωγής χώρου, ζητήματα αποκλεισμού των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, και τέλος, ευρύτερα ζητήματα για το δικαίωμα στην πόλη και τον αστικό χώρο.

Το μάθημα είναι συνθετικό και οργανώνεται στη βάση της ανάδειξης του χώρου ως -ενεργό- πολιτιστικό προϊόν. Μέσα από την αποτίμηση της αρχιτεκτονικής και εικαστικής δραστηριότητας στον χώρο, βασισμένης στην μεταβλητότητα, την ετερογένεια, και την πολυπλοκότητα, επιχειρείται ο προσδιορισμός στο σχεδιασμένο περιβάλλον, υποστάσεων πέρα από την εκπλήρωση προσδοκιών ικανοποίησης λειτουργικών και αισθητικών απαιτήσεων. Η ενεργοποίηση των δυνατοτήτων του χώρου ως μέσου - φορέα μηνυμάτων και τελικά η τοποθέτησή του στην πλευρά του υποκειμένου, αντιμετωπίζει την αρχιτεκτονική ως πολιτισμική εκδήλωση, ως φορέα νοήματος, με όρους ενός διευρυμένου πλαισίου τεχνών.

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2022-23: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΚΙΑΣΤΡΩΝ ΓΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ Π.Κ.

 

Η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αποτελεί κύρια παράμετρο του αειφόρου σχεδιασμού. Τα σκίαστρα (εσωτερικά και εξωτερικά) των ανοιγμάτων έχουν μεγάλη συμβολή στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης: Υπερβολική σκίαση των χώρων οδηγεί σε κατάλωση ενέργειας για τεχνητό φωτισμό τη στιγμή που στον εξωτερικό χώρο υπάρχει άπλετο φως. Μπορούμε να σχεδιάσουμε κατασκευές σκίασης που να παρέχουν την απαραίτητη σκιά στο επιθυμητό ωράριο και ταυτόχρονα να "στέλνουν" ανακλώμενο  φως στο εσωτερικό των χώρων;  Μπορούν αυτές οι συσκευές να επιτρέπουν και τη θέαση από μέσα προς τα έξω;    Οι ασκήσεις  σχεδιάζονται ώστε να είναι υλοποιήσιμες στο εργαστήριο ψηφιακών κατασκευών. Δουλεύουμε σε φυσικά μοντέλα και παραμετρικό λογισμικό και στόχος είναι να κατασκευασουμε ένα λειτουργικό πρωτότυπο σε κλίμακα 1:1.   

 

Οι πρώτες αναφορές του όρου brownfield εμφανίζονται στη δεκαετία του 1970 στην ορολογία της βιομηχανίας χάλυβα, προκειμένου να οριστεί μια συγκεκριμένη διαδικασία για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων χάλυβα.  Σταδιακά, ο όρος γενικεύθηκε και στις αρχές του 1990 τελικά υιοθετήθηκε προκειμένου να μετριάσει την αρνητική χροιά που είχε ο όρος των μολυσμένων εκτάσεων. Σήμερα, ο όρος χρησιμοποιείται ευρύτατα για να χαρακτηρίσει περιοχές που η προηγούμενη δραστηριότητα βιομηχανική και μη, που αναπτύχθηκε εντός τους, τις κατέστησε δυσμενείς για την ανάπτυξη νέων χρήσεων επομένως απαιτείται η άμεση ανάπλαση τους ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν.

Το μάθημα του εαρινού εξάμηνου έχει ως θέμα την ένταξη και διασύνδεση αυτών των περιοχών με τον οικιστικό χώρο με βάση τις σύγχρονες αρχές για τη βιώσιμη ανάπτυξη.  Στόχος είναι μέσω του Πολεοδομικού σχεδιασμού να αναζητηθούν οι βέλτιστες προτάσεις που θα οδηγήσουν στην περιβαλλοντική προστασία, την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο του μαθήματος ζητείται η ανάπτυξη μιας οικιστικής περιοχής.

Οι ομάδες που θα μελετήσουν την περιοχή θα πρέπει

• Να αναλύσουν μέσα από διαδικτυακές πηγές τα χαρακτηριστικά της και τη σχέση της με την ευρύτερη περιοχή και με την πόλη ευρύτερα.
• Να αξιολογήσουν τα σημαντικά στοιχεία τα οποία θα πρέπει να διατηρηθούν
• Να διατυπώσουν το σενάριο για την ανάπτυξη της περιοχής
• Να σχεδιάσουν την περιοχή σε επίπεδο, ζωνών, χρήσεων δικτύων.
• Να σχεδιάσουν τις επιμέρους γειτονιές κα
• Να σχεδιάσουν τους προτεινομένους κτιριακούς τύπους για τη στέγαση των νέων κατοικιών/

 

 

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Πρόσωπο με πρόσωπο
Στη Διδασκαλία - Διαλέξεις – Βιβλιογραφική Ανασκόπηση
Στην Επικοινωνία με τους φοιτητές - Βιβλιογραφική Ανασκόπηση ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Δραστηριότητα
Διαλέξεις 39
Εκπόνηση Ατομικής Εργασίας 21
Αυτοτελής μελέτη 30
Μελέτη και ανάλυση Βιβλιογραφίας 10
100
Διδακτέα Ύλη ανά Εβδομάδα (13 εβδομάδες):
1 Οικονομική και πολιτική ελευθερία
2 Ο ρόλος της κυβέρνησης σε μια κοινωνία
3 Διαχείριση και ό έλεγχος του χρήματος
4 Διεθνής χρηματοοικονομική πολιτική και εμπορικό ισοζύγιο
5 Δημοσιονομική πολιτική
6 Κράτος και εκπαίδευση
7 Καπιταλισμός
8 Μονοπώλιο και η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων
9 Οικονομικά της εργασίας
10 Εισοδηματική πολιτική
11 Κοινωνική πρόνοια
12 Ανακούφιση της φτώχειας
13 Σύνθεση

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Γραπτή Τελική Εξέταση: 70%
- Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής / Αντιστοίχηση
Ατομική Εργασία: 30%
- Δημόσια Παρουσίαση
- Προφορική Εξέταση
Δύναται οι Φοιτητές να αξιολογηθούν σε ενδιάμεσες προόδους.

 

(5) Προτεινόμενη Βιβλιογραφία / Συναφή επιστημονικά περιοδικά
-Menz Georg, Αναστάσιος Χάρδας (Επιστ. επιμέλεια) (2021). Συγκριτική Πολιτική Οικονομία, Κωδικός Βιβλίου στον
Εύδοξο: 94692378, ISBN: 978-960-418-846-8, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α. ΤΖΙΟΛΑ & ΥΙΟΙ Α.Ε.
-Friedman, Milton (2012) Μεταφραστής Καράμπελας, Γιώργος Θ. Καπιταλισμός και Ελευθερία, ISBN 9789604843817,
Eκδότης Παπαδόπουλος
-Bowles, S.-Edwards, R.-Roosevelt, F. (2014). Κατανοώντας τον καπιταλισμό, Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.
-Gouverneur, J. (2001). Ανακαλύπτοντας την Οικονομία. Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθύτω.
-Γεωργακόπουλου, Θ. Λιανού, Θ. Μπένου, Θ. Τσεκούρα, Γ. Χατζηπροκοπίου, Μ. & Χρήστου, Γ. (2002). Εισαγωγή στην
Πολιτική Οικονομία, 6η έκδοση, Αθήνα: Εκδόσεις Ευγ. Μπένου.
-Χατζηκωνσταντίνου, Γ. (2009). Το Οικονομικό Σύστημα και η Εξέλιξή του: Από τον Adam Smith στην Εποχή της
Νεοφιλελεύθερης Παγκοσμιοποίησης. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική

 

Αντικείμενο Μαθήματος – Εκπαιδευτικός Στόχος:

             Το μάθημα αποσκοπεί στην αναζήτηση των κατάλληλων τεχνικών δόμησης και σύγχρονων τεχνολογιών αιχμής, που δίνουν τη δυνατότητα στο Μηχανικό να αναπτύξει προηγμένες κατασκευαστικές μεθόδους, ξεπερνώντας τις αδυναμίες της συμβατικής δόμησης, που καθιστούν την κατασκευή είτε αδύνατη είτε οικονομικά ασύμφορη.

Στα πλαίσια του μαθήματος:

• Θα αντληθούν από το διεθνή χώρο και θα αναλυθούν παραδείγματα μη συμβατικών κατασκευών (κτιριακών και μη) τόσο από πλευράς των υλικών δόμησής τους όσο και της στατικής τους μορφολογίας. Ως κατ’ εξοχήν παραδείγματα μη συμβατικών κατασκευών, θα μελετηθούν οι σύμμικτες κατασκευές, οι γυάλινες κατασκευές, τα χωροδικτυώματα και η προκατασκευή. Για τα παραδείγματα αυτά θα συζητηθούν οι τεχνικές δομικής και στατικής επίλυσής τους.
• Θα εξεταστεί η αμφίδρομη επιρροή της αρχιτεκτονικής μορφής- λύσης με τη δομική και στατική μορφολογία του δομήματος, την τεχνολογία και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν.
• Θα δοθεί έμφαση σε νέα καινοτόμα υλικά, σκυροδέματα υψηλής αντοχής, ειδικά συνθετικά πλαστικά και σε συνθετικό οπλισμό για αντικατάσταση του συμβατικού χάλυβα, κ.α.
• Θα αναλυθεί το σύνολο των ιδιοτήτων τους ως υλικά δόμησης και θα εξεταστεί η επιρροή τους στα απαιτούμενα χαρακτηριστικά της κατασκευής, την ανθεκτικότητά της και τη διάρκεια ζωής της.
• Θα επιδιωχθεί η ανάδειξη των επιθυμητών χαρακτηριστικών της κατασκευής με την επιλογή των κατάλληλων δομικών υλικών, τόσο για τη σύνθεση του φέροντος οργανισμού, όσο και για τα στοιχεία πλήρωσης (επιλογή κατάλληλων όψεων, τοίχων πλήρωσης, δαπέδων, επιστεγάσεων, κ.λπ.).

      Στα πλαίσια της διδασκαλίας του μαθήματος οι φοιτητές θα επιλέξουν, κατά ομάδες, μια κατασκευή μη συμβατικής μορφής, την οποία θα αναλύσουν και θα παρουσιάσουν ως προς τη χρήση της, την αρχιτεκτονική της τυπολογία, την επιλογή των υλικών που τη δομούν και τη μορφή του φέροντος οργανισμού της.

      Με τον τρόπο αυτό θα εμβαθύνουν σε εφαρμογές προηγμένων υλικών και νέων οικοδομικών συστημάτων, αναγνωρίζοντας τις καινοτόμες τεχνολογίες και εφαρμογές.

Στα πλαίσια του μαθήματος θα προγραμματιστούν συμπληρωματικές διαλέξεις και από άλλους διδάσκοντες και ειδικούς επιστήμονες.

Kατά το εαρινό Εξάμηνο 2021-2022 το μάθημα θα διεξάγεται κάθε Τρίτη απόγευμα στο Μηχανογραφικό.

Στο πλαίσιο του μαθήματος γίνεται μία συγκριτική ανάλυση μεγάλων αστικών μητροπόλεων, μέσα από τη χρήση σύγχρονων τεχνικών ανάλυσης του χώρου της πόλης σε περιβάλλον GIS.  Κάθε ομάδα φοιτητών επιλέγει μία Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα ως περιοχή μελέτης.

Έμφαση δίνεται στην ανάλυση του αστικού χώρου, και τη διερεύνηση  ζητημάτων που σχετίζονται με  σύγχρονες προσεγγίσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού: Ζητήματα υπολογισμού δεικτών ως προς τη Συμπαγή Πόλη και το φαινόμενο της Αστικής Διάχυσης, ανάλυση της Αστικής Μορφής με βάση την πληθυσμιακή πυκνότητα και τις χρήσεις Γης, διάρθρωση του δικτύου των Ελεύθερων/Πράσινων Χώρων και της προσβασιμότητας προς αυτούς.

Ταυτόχρονα, με ενσωμάτωση πληροφορίας για το ύψος των κτιρίων και τα ψηφιακά μοντέλα εδάφους, διαμορφώνονται τρισδιάστατες (3D) απεικονίσεις αστικών περιοχών σε περιβάλλον GIS.

Γίνεται διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο μπορoύν να συμβάλουν οι σύγχρονες τεχνολογίες για ανάλυση του χώρου  στην αντιμετώπιση των κρίσιμων αστικών προβλημάτων, την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, λειτουργώντας υποστηρικτικά ως προς το συμμετοχικό σχεδιασμό. 

 

Το μάθημα έχει ως αντικείμενο το σχεδιασμό του χώρου μέσα από την λογική των έξυπνων πόλεων με άξονα την ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογιών στην λειτουργία της πόλης. Βασικό στόχο αποτελεί η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές αρχές και έννοιες που σχετίζονται με την έξυπνη πόλη, και η κατανόηση του ρόλου της ψηφιακής πληροφορίας, της επικοινωνίας και της καινοτομίας στον πολεοδομικό σχεδιασμό.

Το μάθημα διαρθρώνεται στη βάση μίας σειράς διαλέξεων που στοχεύουν στην παρουσίαση του θεωρητικού και μεθοδολογικού υποβάθρου πάνω στις έξυπνες πόλεις, τη μελέτη και κριτική ανάλυση παραδειγμάτων βέλτιστης πρακτικής από τον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο, και την παράλληλη επεξεργασία ενός θέματος που έχει ως αντικείμενο τη διατύπωση προτάσεων για την εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών σε περιοχή μελέτης. Έμφαση δίνεται στην κατανόηση της ευρύτερης διάστασης που λαμβάνει σήμερα η αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής στον αστικό χώρο, η οποία επηρεάζει ζητήματα όπως την οικονομική λειτουργία της πόλης, τη βιωσιμότητα του συστήματος μεταφορών, το συμμετοχικό σχεδιασμό και το σύστημα διακυβέρνησης, τον εκσυγχρονισμό στην παροχή δημόσιων και κοινωνικών υπηρεσιών κ.α., διαμορφώνοντας ένα νέο πλαίσιο δυνατοτήτων ως προς τον σχεδιασμό του αστικού χώρου συνολικά.

Αντικείμενο του μαθήματος είναι οι σχεδιαστικές και τεχνολογικές προκλήσεις που προκύπτουν από το σχεδιασμό ξενοδοχείων. Το μάθημα αποτελείται από ένα θεωρητικό σκέλος διαλέξεων, ένα σκέλος ασκήσεων, μια ατομική εργασία εξαμήνου και επίσκεψη σε ξενοδοχειακή μονάδα (εφόσον είναι εφικτό).
Το θεωρητικό σκέλος των διαλέξεων διαπραγματεύεται τις σύγχρονες τάσεις σχεδιασμού ξενοδοχείων, την ανάλυση και σύνταξη κτηριολογικού προγράμματος για ξενοδοχεία όλων των μεγεθών και κατηγοριών, στη μεθοδολογική προσέγγιση του σχεδιασμού, στον τρόπο οργάνωσης της μελέτης και στην κατανόηση του ρόλου του αρχιτέκτονα σε αυτήν.
Το πρακτικό σκέλος του μαθήματος αντιμετωπίζει σχεδιαστικά από μεμονωμένα τμήματα μέχρι μεγαλύτερα τμήματα της δομής ενός ξενοδοχείου, με έμφαση στη λειτουργία, στο περιβάλλον, στην τυποποίηση και στην οικονομική βιωσιμότητα μιας ξενοδοχειακής μονάδας. Στην ίδια λογική είναι και η ατομική άσκηση εξαμήνου.

Η έννοια του "τοπίου" αγγίζει καίρια τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, προσφέροντας ένα πλούσιο πλαίσιο ερμηνείας και διαμόρφωσης του υπαίθριου χώρου. Το μάθημα εστιάζει στην πολυεπίπεδη κατανόηση του τοπίου, αναλύοντας τις αλληλεπιδράσεις του με την αρχιτεκτονική σύνθεση. Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις βασικές παραμέτρους σχεδιασμού του δημόσιου αστικού και υπαίθριου χώρου, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον αστικό σχεδιασμό όσο και την αρχιτεκτονική τοπίου. Στόχος είναι επίσης η κατανόηση της αλληλεπίδρασης και της αλληλεξάρτησης των δύο αυτών πεδίων. Μέσω του μαθήματος θα γίνει εμβάθυνση στον ορισμό του "τοπίου" και στις πολλαπλές ερμηνείες του, ανάλυση του τοπίου ως χωρικό σύστημα, δομικό εργαλείο αστικών μετασχηματισμών, φορέα σχέσεων φυσικών διεργασιών και συνθετικών μορφών,συντακτικό άρθρωσης του χώρου και στοιχείο μεταβολής του εκάστοτε μικροκλίματος.  Στο εργαστηριακό τμήμα του μαθήματος θα περιλαμβάνει εμβάθυνση σε θέματα σχεδιασμού και τοπιακής σύνθεσης, εξοικείωση με τα τοπιακά εργαλεία παραγωγής του χώρου και τους σύγχρονους τρόπους αναπαράστασης. Το εργαστήριο θα περιλαμβάνει εξοικείωση με τις γραφιστικές τεχνικές απεικόνισης τοπίου σε δισδιάστατο και τρισδιάστατο χώρο. 

Το χωρικό και το κοινωνικό είναι αλληλένδετα. Η σχέση ανθρώπου και χώρου όμως δεν είναι ούτε απλή, ούτε σταθερή. Πολυποίκιλοι παράγοντες, πολιτισμικοί, ιστορικοί, οικονομικοί, κοινωνικοί, ανθρωπολογικοί, ψυχολογικοί, αισθητικοί, βιωματικοί, εσωτερικοί, εξωτερικοί, ποσοτικοί, ποιοτικοί, υλικοί και άυλοι αλληλοεπιδρούν διαμορφώνουν μια ρέουσα και πολύπλοκη κοινωνική πραγματικότητα αποτελούμενη από στρώσεις και αλληλεξαρτώμενες διαδικασίες. Μέσω αυτών καθορίζεται, ρυθμίζεται και νοηματοδοτείται ο χώρος και αντίστοιχα αποκτά νόημα και ταυτότητα ο άνθρωπος. Στην σύγχρονη συνθήκη όμως η εμπειρία του δημόσιου αστικού χώρου είναι γρήγορη, απρόσωπη, συχνά επιφανειακή. Ο δημόσιος αστικός χώρος συχνά εμφανίζεται ως ανοίκειος, οι ταυτίσεις είναι προσωρινές και η μνήμες εφήμερες.   

Το μάθημα υιοθετεί την οπτική ενός ήπιου, bottom-up (σε αντιπαράθεση με τον σκληρό, μεγάλης κλίμακας, top-down) μικρής κλίμακας αστικού σχεδιασμού, για την ενεργοποίηση και οικειοποίηση του αστικού δημόσιου χώρου στο πλαίσιο του εφήμερου. Στόχος είναι μέσω της αρχιτεκτονικής και της τέχνης δημιουργία ή, καλύτερα, προετοιμασία πεδίων ενίσχυσης της αλληλεπίδρασης μεταξύ χώρου και ανθρώπου με απώτερο στόχο τη συγκρότηση της τοπικής ταυτότητας και της ενίσχυσης του αισθήματος του ‘’ανήκειν’’ μέσα από την ανάπτυξη ταυτοποιητικών, συναισθηματικών σχέσεων και νοηματοδοτήσεων.

Οι πρακτικές που θα εξεταστούν τοποθετούνται σε δύο διακριτές, αλλά όχι διαχωρισμένες ενότητες, Α) ΚΑΤΑ-ΣΚΕΥΗ και Β) ΚΑΤΑ-ΣΤΑΣΗ. Κατασκευή και κατάσταση, αντικείμενο και συνθήκη, θα αντιμετωπιστούν ως δύο συμπληρωματικές όψεις του αστικού σχεδιασμού. Κοινοί παρονομαστές είναι το εφήμερο, η διαθεματικότητα και ιδιαίτερα ο συνδυασμός αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών θεωριών και πρακτικών. Αρχικά θα εντρυφήσουμε θεωρητικά, με έρευνα παραδειγμάτων και με μικρές ασκήσεις εφαρμογής στην κάθε μια ενότητα και στη συνέχεια θα τις συνδέσουμε.

Θα εξεταστούν οι ιστορικές καταβολές, το θεωρητικό υπόβαθρο και οι σύγχρονες πρακτικές σχεδιασμού εφήμερων κατασκευών ή και καταστάσεων που τοποθετούνται στον αστικό δημόσιο χώρο στο πλαίσιο δράσεων πολιτιστικού χαρακτήρα (όπως διεθνείς εκθέσεις, θεσμός πολιτιστικής πρωτεύουσας, επετειακοί εορτασμοί, εκθεσιακά περίπτερα, κ.ά.) ή και πέρα από αυτές. Το μάθημα εμπλέκει έννοιες, όπως in situ art, εγκατάσταση, το εφήμερο σε αντιδιαστολή με το διαρκές και το μνημειακό, τον προσδιορισμό της έννοιας της έκθεσης και του μουσείου, χωρίς να παραλείπονται αναφορές στο σώμα, την υλικότητα και το άυλο.

Περιγραφή / Περιεχόμενο μαθήματος 

Το αντικείμενο του μαθήματος στο τέταρτο εξάμηνο είναι η τέχνη του χρώματος, το χρώμα και οι βασικοί κανόνες που διέπουν την λειτουργία της όρασης, όσο αφορά την εντύπωση που προκαλούν τα χρώματα και οι αποχρώσεις τους όταν ζωγραφίζομε και αποτελεί συνέχεια και ολοκλήρωση της διδασκαλίας του τρίτου εξαμήνου.

Στην διδασκαλία του εξαμήνου συμπεριλαμβάνετε σειρά διαλέξεων με έργα που ξεκινούν από την εποχή που ο άνθρωπος σχεδίαζε στον τοίχο της σπηλιάς του ως τις μέρες μας, δίνεται η δυνατότητα να παρουσιαστούν οι δημιουργοί και τα έργα τους, έτσι ώστε o μαθητής να μάθει να διακρίνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά  των έργων κάθε εποχής, το είδος της αρμονίας που προσπάθησε να πετύχει κάθε γενιά καλλιτεχνών, το πως ερμήνευσε το χώρο, πως έπλασε τη φόρμα πως χειρίστηκε το φως, πως απέδωσε τους τόνους, πως οργάνωσε την σύνθεση κ.τ.λ.

Το μάθημα έχει εργαστηριακό χαρακτήρα και η παρουσία και συμμετοχή τον μαθητών είναι υποχρεωτική.

Η αξιολόγηση γίνεται στο τέλος κάθε εξαμήνου από την παρουσίαση του συνόλου των ασκήσεων που πραγματοποίησε ο κάθε φοιτητής.

 

Στόχος του μαθήματος είναι, μέσα από την ζωγραφική πράξη οι φοιτητές να αντιληφθούν ότι όταν ζωγραφίζουν αποφασιστική είναι η εντύπωση και όχι η πραγματικότητα των χρωμάτων.

 

• Να γνωρίσουν οι φοιτητές τα δομικά υλικά που απαντώνται σε αρχαιολογικούς χώρους, τις ιδιότητες και την ανθεκτικότητά τους στον χρόνο
• Να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την φθορά των υλικών και τα αίτια
• Με βάση τον συνδυασμό των δύο παραπάνω ενοτήτων να μπορούν να προτείνουν μεθοδολογία και τρόπους συντήρησης
• Οι φοιτητές ως άμεσα μελλοντικοί επαγγελματίες αρχιτέκτονες να δύνανται να οργανώσουν και συντονίσουν τις απαραίτητες ειδικότητες που θα αναλάβουν το έργο συντήρησης, προστασίας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων

Το μάθημα διερευνά τη συμβολή των ψηφιακών διαδραστικών τεχνολογιών στον Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό, με όχημα τη μελέτη και ανάλυση εννοιών από τον τομέα της νευροεπιστήμης και της γνωστικής ψυχολογίας. Μορφή, δομή, σύστημα, κλίμακα, κλίμακα, περιβάλλον: είναι εφικτή η συσχέτιση του αρχιτεκτονικού λεξιλογίου με την ανθρώπινη συμπεριφορά; Και πώς θα μπορούσε να δημιουργήσει τη δυνατότητα πιο ευέλικτων, έξυπνων και προσαρμοστικών κτιρίων;

Μέσα από την ανάλυση αισθητηριακών εμπειριών, την παρατήρηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο δομημένο περιβάλλον και τον πειραματισμό με νέα τεχνολογικά μέσα, θα επιχειρηθεί η εφαρμογή εργαλείων σχεδιασμού που βασίζονται στην αντίληψη, τη συμπεριφορά και τη διάθεσή μας στον χώρο.

 

 

The course explores the contribution of digital interactive technologies to Architectural Design, using concepts from the fields of neuroscience and cognitive psychology as a vehicle for the study and analysis. Form, structure, system, scale, environment: is it possible to relate architectural vocabulary to human behaviour? And how could it create the possibility of more flexible, intelligent and adaptive buildings?

Through the analysis of sensory experiences, the observation of human behaviour in the built environment and experimentation with new technological tools, we will attempt to apply design tools based on our perception, behaviour and mood in space.